Các giờ học ở mái trường mang tên Bác đều rất bổ ích và hấp dẫn, do xuất phát từ mục tiêu giáo dục của nhà trường: tổ chức dạy và học thông qua các hoạt động thực tiễn, hướng tới khả năng thực hành và ứng dụng vào thực tiễn của học sinh. Một trong những giờ học trải nghiệm rất thú vị với lớp 10D2 chúng tôi là tiết học môn Ngữ văn: Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh.
Phần lớn các hoạt động học tập trải nghiệm đều được tổ chức theo phương pháp dạy học dự án. Quy trình tổ chức hoạt động trải nghiệm được xây dựng rất rõ ràng, học sinh phải hiểu được mục đích của hoạt động trải nghiệm và các tiêu chí đánh giá sản phẩm học tập, từ đó, phối hợp theo nhóm thực hiện tốt các nhiệm vụ học tập, và phát huy thế mạnh của từng cá nhân trong hoạt động trải nghiệm, cuối cùng phải báo cáo sản phẩm học tập trước tập thể. Học sinh được đặt vào các tình huống có vấn đề để tự có nhu cầu và hứng thú tìm kiếm kiến thức và kĩ năng, chủ động tham gia vào các hoạt động thực tiễn để khám phá nội dung bài học. Từ đó, các năng lực của học sinh được hình thành và phát triển: năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác…
Tiết học Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh diễn ra đúng dịp Tết Nguyên Đán nên chúng tôi đã được giao nhiệm vụ từ trước Tết: lớp được chia thành 4 nhóm có cùng một nhiệm vụ là hoàn thành bài văn thuyết minh về Tết cổ truyền của Việt Nam, trong đó, mỗi thành viên phải viết một đoạn văn thuyết minh trong chỉnh thể toàn bài của nhóm mình. Bài văn thuyết minh sẽ được trình bày theo một ý tưởng độc đáo, sinh động, mang tính nghệ thuật và đảm bảo tính thẩm mĩ, và phải dựa trên nền tảng là những vật phẩm quen thuộc của Tết cổ truyền. Cô giáo Phạm Thị Thu Phương – giáo viên bộ môn Ngữ văn của lớp chúng tôi cũng khuyến khích những sản phẩm có ảnh minh họa là trải nghiệm của chính các thành viên trong nhóm.
Chúng tôi có một tiết để cùng nhau thảo luận, lên ý tưởng, lập dàn ý bài viết và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên. Đối tượng thuyết minh được chúng tôi lựa chọn rất phong phú: ẩm thực ngày Tết (bánh chưng, nem rán, xôi gấc, dưa hành và các món trong mâm cỗ cúng), cây - hoa ngày Tết (đào, mai, quất, thược dược,…), các phong tục trong năm mới (tiễn ông Công ông Táo lên chầu Trời, cúng Tất niên, cúng Giao thừa, cúng ba ngày Tết, tục mừng tuổi, đi lễ chùa,…), và cả những điều kiêng kị (không quét nhà, không đòi nợ,…) Đây cũng là bài tập về nhà môn Ngữ văn của chúng tôi trong dịp nghỉ Tết. Nhưng không ai cảm thấy nặng nề, thậm chí còn rất hào hứng. Chúng tôi chú ý quan sát, tìm hiểu nguyên nhân và lặng lẽ cảm nhận ý nghĩa của những phong tục đẹp của dân tộc mình trong dịp năm mới, tự thấy mình có thêm một chút hành trang trong cuộc sống.
Sau Tết cũng là lúc chúng tôi cùng nhau hoàn thành sản phẩm, tinh thần thi đua và ý thức trách nhiệm khiến mỗi cá nhân đều rất nhiệt tình:
Các thành viên nhóm 1 dần
hoàn thành khâu trang trí với sự tập trung, tỉ mỉ
để cho ra đời sản phẩm - cành
mai lai đào với mỗi bông hoa là một đoạn văn thuyết minh
Nhóm 2 thể hiện khả năng
làm việc ăn ý
qua cách trình bày bài thuyết minh sáng tạo và logic nhất - một tờ
báo Tết
Sản phẩm của nhóm 3 là
bài văn được trình bày độc đáo
theo hình thức mâm cỗ với đầy đủ những món ăn
truyền thống
Các thành viên nhóm 4 thể
hiện tinh thần nghiêm túc
khi chỉnh sửa nội dung bài văn trong hình thức là một
cuốn lịch
Tiết học báo cáo sản phẩm của dự án đã đến. Mỗi nhóm sẽ giới thiệu bố cục bài thuyết minh để người nghe có cái nhìn tổng thể, sau đó tập trung giới thiệu hai đối tượng thuyết minh tiêu biểu. Trong khi đó, tất cả các thành viên của các nhóm còn lại sẽ chấm điểm theo phiếu đánh giá. Vì đã được luyện tập thường xuyên trên lớp nên khả năng thuyết trình của các bạn rất tuyệt vời, và cả lớp chúng tôi đều chăm chú theo dõi từng sản phẩm. Chúng tôi không chỉ hiểu thêm về Tết cổ truyền của dân tộc mà còn thấy được ý nghĩa nhật dụng quan trọng của thể loại văn thuyết minh.
Trưng bày sản phẩm để tất cả thành viên trong lớp đều có thể tìm hiểu
Đại
diện các nhóm thuyết trình sản phẩm bài văn thuyết minh về Tết cổ truyền
trong
sự theo dõi chăm chú của cả lớp
Sau tiết học này, các thành viên lớp 10D2 không chỉ nắm được cách làm một bài văn thuyết minh, cách viết đoạn văn thuyết minh đặt trong chỉnh thể toàn bài, mà còn hiểu rõ được những nét đẹp văn hóa cổ truyền trong dịp Tết Nguyên Đán. Từ đó, chúng tôi thêm trân trọng, tự hào và có ý thức giữ gìn những truyền thống văn hoá đẹp đẽ này. Xin chân thành cảm ơn cô giáo Thu Phương đã nhiệt tình hướng dẫn và hỗ trợ chúng tôi tìm hiểu bài học theo phương pháp dạy học dự án. Hi vọng chúng tôi sẽ có thật nhiều tiết học ý nghĩa và bổ ích như thế này trong những năm học tiếp theo.
Thực hiện: Tập thể lớp 10D2