Tình bạn, đó là thứ tình cảm xuất hiện khi bạn kết thân với một ai đó, hoặc đơn thuần là chỉ chơi đùa cùng với họ… Vậy xét ra tình bạn là tình cảm thiêng liêng đáng quý, đem lại niềm vui và hạnh phúc cho mỗi chúng ta. Tôi có một người bạn, những kí ức của tôi về cậu ấy thật đa dạng và muôn vẻ: vui có, buồn có, hạnh phúc và sẻ chia, đều có… Nhưng giữa tôi và cậu ấy- Nam, có một thứ mà đến tận giờ phút này tôi vẫn hoài nghi liệu có nên cho rằng giữa chúng tôi có một tình bạn thực sự hay không?
Chỉ nhắc đến tên thôi là tôi đã hình dung ra một cách rõ nét về cậu ta. Nam đã từng là một cậu bé gầy gò, da ngăm đen, hơi ngả màu nắng gió. Nói một cách vần vè thì dáng người đã nhỏ con, lại hay lon ton, chạy nhảy trông chẳng khác gì một chú khỉ con- năng nổ, hoạt bát. Tôi nhớ nhất là đôi mắt của cậu ấy, thật to, tròn và rất sáng, toát lên một vẻ vô cùng thông minh. Đặc biệt là mỗi khi nhìn vào đôi mắt ấy, tôi lại muốn làm thân với Nam ngay mặc dù hai đứa vừa xích mích ẩu đả ngay trước đó.
Đó cũng là tất cả những gì in sâu trong trí óc tôi khi muốn gợi lại những hình ảnh đẹp đẽ và trong trẻo thời tiểu học khi tôi và Nam từng là một cặp bài trùng- những hình ảnh mà tôi quý giá vô ngần. Cũng có thể là vì chúng tôi không còn được học chung với nhau nữa kể từ khi chuyển lên trung học cơ sở. Tuy học cùng lớp nhưng thực ra nhà tôi và nhà Nam đều xa trường và cách xa nhau hàng chục cây số. Lên cấp 2, chúng tôi đều chọn những ngôi trường gần nhà và bặt tin nhau từ đó. Quá khứ đã khép lại bao giờ cũng được phủ lên một màn sương tuyệt đẹp của sự tiếc nuối, đó là quy luật!
Khi chuyển lên cấp học trung học phổ thông, bố mẹ đã tạo điều kiện cho tôi chuyển từ trường làng ra thủ đô để tìm môi trường học tập tốt nhất cho mình. Và thật bất ngờ! Ở ngôi trường xa lạ này, tôi đã gặp lại Nam sau 4 năm trời xa cách. Chắc chắn tôi không hề nhầm! Trần Đức Nam- cái tên rõ rành rành trên tờ danh sách lớp thế này cơ mà! Lại cộng thêm cột ngày sinh 17/11/1997 làm tôi càng thêm hào hứng và hồi hộp khi chuẩn bị gặp lại bạn cũ của mình. Quả đúng là Nam rồi, tôi mới chỉ chạy đến cửa lớp thôi đã nhìn thấy cậu ta: cái dáng vẫn gầy gầy xương xương như ngày nào, vẫn là cái màu da ấy- màu da như bị sương nắng phủ lên, ngăm ngăm đen. Cậu ấy đang nói chuyện với người bên cạnh, quàng vai bá cổ nhau thân thiết, chẳng ra dáng một học sinh lớp 10 bỡ ngỡ và rụt rè tẹo nào. Chợt trong đầu tôi lại thoáng ngờ ngợ, liệu người kia có đúng là thằng Nam bạn mình không? Hình dáng thì đúng rồi, nhưng phong thái thì hình như không phải???
Nhưng khi cậu ta quay mặt sang thì tôi không còn phải băn khoăn nữa. Đôi mắt sáng thông minh kia không thể lẫn với bất cứ ai trên trái đất này được! Tôi đánh liều gọi to:
- Ê, cậu là Đức Nam phải không?
Cậu ta quay lại, vẻ ngạc nhiên:
- Ừ, sao ông biết tên tôi?
- Tôi… tao là Thắng, học ở trường tiểu học Bình An, lớp 1A ấy!
Nam hơi nhăn mặt, gãi đầu, rồi bảo:
- À… à… Tôi quên rồi!
Nghe xong câu ấy, trong tôi dâng lên một cảm xúc thật khó tả, vừa đỏ chín cả người vì ngượng, lại có một chút gì đó hụt hẫng, và điều khiến đầu óc tôi trống rỗng nhất chính là: Nam không nhớ tôi- thằng bạn thân nhất thời thơ ấu- là ai. Bực tức hơn là thái độ của cậu ta khi ấy, trả lời tôi xong Nam thản nhiên quay phắt sang đám bạn mới cười ngả ngớn. Cũng là giọng cười ấy nhưng sao giờ đây nghe ồm ồm và xa lạ quá. Nam đây sao? Người anh em kề vai sát cánh suốt 5 năm tiểu học của tôi đây sao?
Tôi phải tìm một chỗ bàn trống để ngồi phịch xuống, để tránh đi những ánh mắt đang săm soi vào bộ mặt đỏ bừng vì xấu hổ của tôi. Lúc này ngồi yên một chỗ, để tâm trí lắng xuống, và quan sát người bạn cũ của mình, tôi đau lòng nhận ra rằng: cậu ta đúng là Nam rồi, nhưng chẳng phải là cậu bé Nam đáng yêu của ngày xưa nữa. Mái tóc của Nam giờ cắt tỉa theo kiểu dân chơi đua đòi, phía trước dựng ngược lên còn hai bên thì cạo trọc, nhìn chẳng khác nào tên du côn du đãng. Nam chỉ khoác chiếc áo học sinh thôi, còn bên dưới là chiếc quần jean bó sát có tỉa rách vài đường mô-đen làm tôi vô cùng nóng mắt. Khó chịu nhất là ngôn từ Nam sử dụng, toàn là những câu chữ chợ búa, giang hồ, xã hội đen vào bậc hạng nặng mà tôi từng nghe… Tôi không thể tin nổi vào mắt mình, vào tai mình nữa…
Bằng chút kiến thức nông cạn, tôi nhanh chóng kết luận rằng: đã 4 năm trôi qua, Nam đã trở thành một người khác, thuộc dạng du côn du đãng, là một phần tử xấu trong trường học. Nam hoàn toàn khác với tôi- tuy ngờ nghệch khù khờ nhưng bù lại là rất ngoan ngoãn. Cho dù chúng tôi đã từng là những thiên thần trong trẻo của thời quá khứ thì bây giờ cũng không tránh khỏi những đổi thay…
Và thật đáng buồn là thời gian cứ trôi đi một cách vô tình và lãng phí trong nỗi buồn về tình bạn của tôi. Cho đến giữa năm lớp 10, Nam và tôi mới nói chuyện với nhau vài lần, nhắc lại những kỉ niệm ngày nhỏ, nhưng rời rạc và nhạt nhẽo. Bởi chúng tôi quá khác nhau. Và cũng bởi trong thâm tâm tôi không muốn xen vào cái thế giới mịt mù u mê tăm tối mà Nam đang đắm chìm. Tôi sợ gần mực mình sẽ bị đen mất! Thôi thà… không là bạn còn hơn! Tôi nhủ thầm như vậy!
Cho đến hôm họp phụ huynh cuối năm, mẹ tôi và mẹ Nam gặp lại nhau đã vô cùng bất ngờ và mừng rỡ (tôi không kể gì với mẹ về Nam, và chắc cậu ta cũng thế). Cách xa quê nhà hàng mấy chục cây số, lại có dịp gặp đồng hương, hai người tíu tít chuyện trò không dứt. Qua những lời mẹ Nam tâm sự với mẹ tôi, tôi mới thực sự thấu hiểu sự đổi thay của Nam và đau lòng ghê gớm!
Nhà Nam nghèo lắm, để trang trải cho hai anh em Nam ăn học, mẹ Nam đã phải hàng ngày chạy xe từ quê lên tận chợ Láng Hạ để buôn bán hoa quả. Tôi nghĩ đến quãng đường hàng ngày mẹ Nam phải đi mà rùng mình, đi sớm về muộn, ngày nắng không sao, ngày mưa gió, rét mướt thì thật khổ sở. Vất vả là thế mà lúc nào cũng thiếu trước hụt sau bởi ngoài việc nuôi con, mẹ Nam còn phải gánh thêm ông chồng vô tích sự. Bố Nam là một con nghiện nặng, không phải nghiện ma túy mà là nghiện cờ bạc, phải nói là mê cuồng. Bố Nam đã bán hết tài sản trong nhà, cầm cố xe máy và đồ đạc, vay nợ tứ tung để thỏa mãn thú vui cờ bạc. Những lúc không xoay được tiền, bố Nam sẵn sàng thượng cẳng chân hạ cẳng tay với mẹ con Nam. Cách đây nửa năm, bố Nam đã trốn khỏi nhà, bỏ lại ba mẹ con ngập trong đống nợ chồng chất mà ông để lại. Ngày nào 3 mẹ con cũng bị chủ nợ đến quấy rầy, đe dọa… Nam chán chường nên tuột dốc lúc nào không hay… Mẹ Nam cũng cho biết thêm, năm học tới đây sẽ chuyển trường cho Nam về quê ngoại vì mẹ Nam không còn đủ sức nuôi con ăn học được nữa, phải nhờ vào sự trợ giúp của họ hàng.
Lúc này, khi viết lại câu chuyện này, tôi tự trách mình rằng, bao nhiêu năm qua tôi làm bạn với Nam làm gì khi gia cảnh nhà bạn thế nào tôi cũng cũng không hề hay biết. Thế mà tôi đã vội phán xét, chỉ trích và cho rằng Nam không xứng đáng là bạn của mình. Để thay đổi thành người như hôm nay, Nam thật đáng trách, nhưng cũng thật đáng thương. Tôi là bạn, bạn đúng nghĩa, thì tôi phải có trách nhiệm giúp Nam tìm lại chính bản thân mình. Tôi biết điều đó không hề đơn giản. Người ta vẫn thường nói đi xuống dốc dễ dàng bao nhiêu thì việc bước từng bước để leo lên dốc lại khó khăn bấy nhiêu! Nhưng tôi tin chỉ cần quyết tâm, chỉ cần có đủ tình yêu thương và niềm tin, người ta có thể làm được tất cả. Nam ơi, cho tao xin lỗi nhé! Và tao hứa chắc chắn tao sẽ làm được một điều gì đó tốt đẹp cho mày!
