Mùa thu Hà Nội tới mang theo những làn nắng vàng dịu, bay nhẹ nhàng trong gió. Và thoang thoảng trên từng con phố ở Hà Nội, không khó để bắt gặp một thức quà giản dị nhưng từ lâu đã trở thành nét đặc trưng của mùa thu đất Bắc – đó chính là Cốm.

Nếu nói cốm là món ăn đặc trưng của đất Hà Thành, thì làng Vòng là cái nôi của món ăn đặc sản này. Người ta ăn cốm với mọi thứ cảm giác. Nhưng chung nhất vẫn là chào đón mùa thu, mùa của lá rụng, nắng vàng và những cơn gió heo may. Cốm làng Vòng ăn vào thấy thơm hương lúa nếp, man mác ngọn gió thu và thoang thoảng mùi lá sen, lá ráy.

Người ta gói cốm vào lá sen để hương sen ôm trọn vào lòng hương cốm thơm thanh khiết. Và bên trong những chiếc lá sen đó là những chiếc lá ráy tươi non, căng bóng nhựa sống, chỉ để giữ mãi màu cốm xanh dịu, giúp cho hạt cốm vẫn dẻo và mềm, thơm mùi nếp tươi.


Cốm Hà Nội phải được gói trong lá sen xanh

Có hai loại cốm chính, cốm đầu nia, cốm lá me và cốm giót. Chỉ có làng Vòng mới có cốm lá me, loại cốm mỏng tang giống lá me mà ngọt vị lúa nếp. Khi những hạt cốm lá me mỏng nhẹ "ra đời" trước sau những cái đưa tay sàng sẩy của người làm cốm, những hạt cốm giót căng mọng đầy sữa quyện dính với nhau ở lại sau. Cốm làng Vòng không chỉ nổi tiếng vì đó là cái nôi làm cốm, mà còn vì người làng Vòng giữ nghề đến trân trọng.

Cốm có hai mùa, khởi đầu là tháng tư âm lịch với mùa cốm chiêm, và đến tháng bảy tới tháng cuối tháng chín âm lịch (có khi tới đầu tháng mười âm lịch) là mùa cốm chín. Trong tiết trời mát dịu của mùa thu, nhâm nhi những hạt cốm làng Vòng là một thú thưởng thức rất thi vị của người Hà Nội.

Cách thưởng thức cốm có lẽ đã góp phần đưa cốm trở thành tinh hoa ẩm thực. Thưởng thức cốm chậm rãi, khoan thai bởi không ai ăn cốm để no, ăn cốm để cảm nhận vị dẻo thơm của hạt gạo theo một cảm nhận rất riêng. Ăn cốm kèm chuối tiêu là hợp hơn cả. Vị bùi của chuối hòa lẫn vị ngọt, dẻo của cốm mang đến cho ta cảm nhận cả hương vị mùa thu thật sự đang tan trong miệng.


Chuối chấm cốm Vòng – món ngon đặc trưng của người Hà Nội

Người sành ăn còn thích thưởng thức món cốm xào, được làm từ những hạt cốm già. Khi những hạt cốm quánh đều với nước đường đã trưng kĩ, từng hạt cốm thấm đượm vị ngọt của đường tạo nên một vẻ đẹp bóng bẩy, căng tràn màu xanh của sức sống.

Cốm xào quyến rũ người ăn bằng vị ngọt ngào của cốm và sự dẻo dính trong từng hạt mà không bị nát. Khẽ nhón tay ăn vụng một vài hạt cốm mới xào xong, hơi nóng từ chảo lửa làm miếng cốm dẻo và ngọt đến mê lòng.

Từ một món ăn bình dân, từ những gánh hàng rong dân dã, thức quà giản dị này đã trở thành một đặc sản của Thủ đô mỗi độ thu sang. Thật sự đặc biệt, từ cốm kết hợp với nhiều loại gia vị hay nguyên liệu khác tạo ra nhiều món ăn đặc sắc, hấp dẫn như bánh cốm, chè cốm, xôi cốm, chả cốm, cốm xào…, đều là những thức quà “gợi nhớ, gợi thương”, có trong những sự kiện quan trọng hay trong những bữa ăn ấm cúng của mỗi gia đình.


Cốm xào

Bình dị mà vẫn kiêu sa, cốm từ xưa đến nay vẫn vậy, vẫn mang cái hồn của đặc sản Hà Nội, vẫn là thức quà gợi nhắc cảm xúc khi trời chuyển mùa từ hạ sang thu, thôi thúc ta phải thưởng thức để cảm nhận tinh hoa ẩm thực, đâu cần là những gì quá sang trọng.

Bài viết: Hoàng Anh Thư (11D3)

Ảnh: Sưu tầm